Các nhà khoa học dự đoán, ngày 5/8/2025 sẽ ngắn hơn trung bình tới 1,34 giây, do Trái Đất đang quay nhanh hơn bình thường. Đây có thể là ngày ngắn nhất từng ghi nhận kể từ khi đồng hồ nguyên tử ra đời năm 1955.
Bức ảnh ghép chồng này cho thấy một cánh đồng lúa dưới bầu trời đầy sao ở thành phố Song Áp Sơn, tỉnh Hắc Long Giang, đông bắc Trung Quốc. (Ảnh:Qu Yubao/Tân Hoa Xã)
Vì sao ngày “ngắn” lại quan trọng và ngày 5/8/2025 được chú ý đặc biệt?
Một ngày tiêu chuẩn trên Trái Đất kéo dài 24 giờ – tương đương 86.400 giây. Tuy nhiên, trên thực tế, thời gian một ngày không hoàn toàn cố định. Tốc độ quay của Trái Đất liên tục dao động do nhiều yếu tố tự nhiên và nội tại, dẫn đến hiện tượng một số ngày dài hoặc ngắn hơn tiêu chuẩn vài mili giây. Những thay đổi nhỏ này tuy khó nhận biết trong đời sống hằng ngày, nhưng lại có ảnh hưởng sâu sắc đến các hệ thống công nghệ đòi hỏi độ chính xác cao như định vị vệ tinh (GPS), viễn thông, giao dịch tài chính và đồng hồ máy tính.
Theo dự báo của các nhà khoa học và dữ liệu từ Tổ chức Dịch vụ Quốc tế về Quay Trái Đất và Hệ quy chiếu (IERS), ngày 5/8/2025 có thể sẽ ngắn hơn trung bình tới 1,34 giây – một kỷ lục chưa từng thấy kể từ khi đồng hồ nguyên tử ra đời năm 1955. Mốc gần nhất là ngày 5/7/2024 – ngắn hơn 1,66 mili giây so với chuẩn 24 giờ. Trong mùa hè 2025, một số ngày khác như 9/7 và 22/7 cũng ghi nhận độ lệch nhỏ, lần lượt là 1,30 và 1,38 mili giây.
Quang cảnh sông băng Shoesmith trên đảo Horseshoe ở Nam Cực. Băng tan ở đây và ở Greenland đang ảnh hưởng đến tốc độ quay của Trái Đất. (Ảnh: Sebnem Coskun/Anadolu Agency)
Hiện tượng này khiến giới nghiên cứu đặc biệt quan tâm. Các nhà khoa học cho rằng nguyên nhân có thể bắt nguồn từ sự dịch chuyển trong lõi nóng chảy của Trái Đất, sự tương tác giữa lớp vỏ và lớp phủ, cũng như các yếu tố bên ngoài như lực hấp dẫn của Mặt Trăng, biến động khí quyển, dòng hải lưu và cả biến đổi khí hậu – trong đó, băng tan ở Greenland và Nam Cực có thể đang góp phần làm Trái Đất quay nhanh hơn, thông qua việc thay đổi phân bố khối lượng của hành tinh.
Để theo dõi chính xác đến từng phần nghìn giây, các nhà khoa học dựa vào đồng hồ nguyên tử – thiết bị đo thời gian chính xác nhất hiện nay. Đồng hồ này hoạt động bằng cách đếm dao động của nguyên tử trong buồng chân không, thường sử dụng nguyên tử cesium hoặc hydrogen. Hiện có khoảng 450 đồng hồ nguyên tử trên toàn thế giới đang đồng bộ để duy trì “Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC)”, chuẩn thời gian toàn cầu mà các thiết bị điện tử đều dựa vào.
Từ năm 1972, đã có 27 giây nhuận dương (thêm giây) được chèn vào UTC để điều chỉnh độ lệch giữa thời gian thực tế và thời gian đồng hồ. Tuy nhiên, nếu xu hướng Trái Đất quay nhanh hơn tiếp tục diễn ra, chúng ta có thể phải thực hiện điều chưa từng có tiền lệ: bỏ đi một giây – gọi là “giây nhuận âm”. Các nhà khoa học dự báo điều này có thể xảy ra vào khoảng năm 2029.
Việc loại bỏ một giây nghe có vẻ nhỏ bé, nhưng lại là thách thức lớn đối với giới công nghệ, vì các hệ thống viễn thông, tài chính và định vị toàn cầu đều phụ thuộc vào độ đồng bộ tuyệt đối của thời gian. Những sự cố tương tự vấn đề Y2K từng gây lo ngại lớn vào đầu những năm 2000 có thể tái diễn nếu “giây nhuận âm” không được xử lý chính xác. Một số công ty công nghệ lớn như Google và Amazon đã phát triển kỹ thuật “smearing” – phân bổ giây nhuận dần dần để tránh gián đoạn đột ngột trong hệ thống.
Mặc dù trong ngắn hạn, tốc độ quay của Trái Đất có thể tăng lên do nhiều yếu tố, nhưng theo các nghiên cứu dài hạn, Trái Đất đang quay chậm lại theo thời gian. Nguyên nhân chủ yếu đến từ lực thủy triều do Mặt Trăng gây ra, khiến hành tinh mất dần năng lượng. Theo ước tính, mỗi thế kỷ, một ngày dài thêm khoảng 2,3 mili giây.
Trong quá khứ, thời gian một ngày từng ngắn hơn hiện nay đáng kể. Ở kỷ Mesozoic, thời kỳ khủng long cách đây hàng trăm triệu năm, một ngày chỉ dài khoảng 23 giờ. Nếu xu hướng hiện tại tiếp diễn, trong vòng 200 triệu năm tới, một ngày có thể kéo dài đến 25 giờ.
Kết luận:
Ngày 5/8/2025 không chỉ là một hiện tượng thú vị trong lĩnh vực thiên văn học mà còn là lời nhắc nhở về sự phức tạp của hành tinh mà chúng ta đang sống. Những biến động nhỏ trong thời gian tưởng chừng vô hại lại có thể gây ra những hậu quả không lường trước trong kỷ nguyên công nghệ số. Việc nghiên cứu và theo dõi chính xác từng phần nhỏ của một giây không chỉ là vấn đề học thuật mà còn là điều thiết yếu để duy trì sự ổn định và đồng bộ của thế giới hiện đại.
Theo Tạp chí Sở hữu trí tuệ
Link bài gốc
https://sohuutritue.net.vn/ngay-5-8-sap-toi-co-the-la-ngay-ngan-nhat-lich-su-d314032.html
